ΛΕΩΝ ΤΡΟΤΣΚΙ

Λέον Τρότσκι και Ραμόν Μερκαντέρ
«Προδομένοι επαναστάτες»

Γράφει ο Κωστής Καρπόζηλος


«Τι απέγινε άραγε ο Λέον Τρότσκι» ρωτούσαν ρητορικά οι Stranglers το 1977. Η απάντηση γνωστή: στις 20 Αυγούστου του 1940 ο εξόριστος στο Μεξικό Λέον Τρότσκι δολοφονήθηκε.

Οι λεπτομέρειες ανατριχιαστικές. Οργανο του εγκλήματος μία ορειβατική σκαπάνη. Δολοφόνος ένας πράκτορας της διαβόητης NKVD που με την πράξη του, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα, επικύρωσε τυπικά και συμβολικά την κυριαρχία του Ιωσήφ Στάλιν επί των ιδεολογικών του αντιπάλων.

Ο συγγραφέας της Προδομένης Επανάστασης, μίας ηχηρής καταγγελίας των δικών της Μόσχας το 1936, προδόθηκε εν τέλει από την επανάσταση την οποία υπηρέτησε μέχρι την τελευταία του αναπνοή. Υπάρχουν αλήθεια ήρωες σε αυτήν την ιστορία; Η ηχώ της κραυγής του Τρότσκι τη στιγμή της δολοφονίας του, στοιχειώνει τη σκέψη του Ραμόν Μερκαντέρ και αφήνει λίγα περιθώρια καταφατικής απάντησης.

Στο συναρπαστικό, και βραβευμένο, βιβλίο του κουβανού συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά» (μτφ. Κ. Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτης), το ερώτημα αυτό διαπλέκεται με τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της σημερινής Κούβας, του αιώνιου «νησιού της επανάστασης»

Ο Λέον Τρότσκι και ο Ραμόν Μερκαντέρ υπήρξαν επαγγελματίες της επανάστασης. Στρατεύτηκαν στην ιδέα της κοινωνικής χειραφέτησης ολόψυχα, άλλαξαν ονόματα και τρόπο ζωής, υπέμειναν διώξεις και κακουχίες, πολέμησαν, όχι μεταφορικά, σε διαφορετικά μέτωπα, αλλά από την ίδια πλευρά του χαρακώματος. Από εκεί και πέρα, οι διαφορές τους φαντάζουν χαώδεις.

Ο Λέον Τρότσκι ήταν ένας επώνυμος επαναστάτης, στενός συνεργάτης του Λένιν, συγγραφέας και οργανωτής του Κόκκινου Στρατού στα πιο κρίσιμα χρόνια της νεαρής Σοβιετικής δημοκρατίας. Η εικόνα του διοπτροφόρου επαναστάτη με τα διανοουμενίστικα γυαλιά και το σπινθηροβόλο βλέμμα παρήλαυνε σε εφημερίδες, αφίσες, λιβελογραφήματα και ύμνους.

Ο Ραμόν Μερκαντέρ ήταν ένας ανώνυμος μαχητής της νεαρής Ισπανικής Δημοκρατίας, που στρατολογήθηκε στις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες. Εζησε στο παρασκήνιο της Ιστορίας, μέχρι εκείνο το αυγουστιάτικο απόγευμα του 1940, για να καταδυθεί εκ νέου στον σκιώδη κόσμο των πρακτόρων, αρνούμενος κάθε σχέση με τη Σοβιετική Ενωση μέχρι την απελευθέρωσή του το 1960.

Ο άλλος διοπτροφόρος άνδρας με τα ταρταρούγα γυαλιά και το αποφασιστικό βλέμμα παρέμεινε ένα αίνιγμα έως το τέλος: πέθανε στην Αβάνα το 1978, αλλά θάφτηκε στη Μόσχα με το όνομα Ραμόν Ιβάνοβιτς Λόπεζ. Οι περιπετειώδεις διαδρομές του Λέον Τρότσκι και του Ραμόν Μερκαντέρ διασταυρώθηκαν το καλοκαίρι του 1940 στο Μεξικό, στα πρώτα σκιρτήματα της παγκόσμιας πολεμικής αναμέτρησης που καθόρισε την πορεία της σύγχρονης ιστορίας.

Υπό την οπτική αυτή, η δολοφονία του Τρότσκι συμβολικά οριοθετεί την τελευταία πράξη της εποχής που εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1917 στον απόηχο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Μια εποχή εκτυφλωτικών προσδοκιών και εκκωφαντικών διαψεύσεων, καθώς η επανάσταση έδινε τη θέση της στην τυφλή πίστη και στον φόβο και οι ήρωες του χτες βαφτίζονταν στους δαίμονες του σήμερα.

Ο Λέον Τρότσκι: η δολοφονία του στην Πόλη του Μεξικού


Μια ήρεμη καλοκαιρινή βραδιά, τον Αύγουστο του 1940, ένας νεαρός άνδρας κατάφερε να παρακάμψει τη φρουρά της πολύ καλά φυλασσόμενης οικίας του Λέον Τρότσκι, κοντά Πόλη του Μεξικού. Ζήτησε από τον Τρότσκι να διαβάσει και να σχολιάσει, ένα πολιτικό κείμενο που είχε γράψει. Ενώ ο Τρότσκι ήταν προσηλωμένος διαβάζοντας προσεκτικά το άρθρο του, ο επισκέπτης έβγαλε ένα αλπικό τσεκούρι ανάβασης από παλτό του και το βύθισε στο κρανίο του μεγάλου επαναστάτη και στοχαστή.

Ο δολοφόνος, ο οποίος αποκαλούσε τον εαυτό του Jacson Mornard, ταξίδευε με πλαστό Καναδικό διαβατήριο και φέρεται να βρίσκεται στο
Μεξικό για επαγγελματικούς λόγους. Στην πραγματικότητα, ήταν ένας σταλινικός πράκτορας που είχε κατορθώσει να γίνει φίλος του προσωπικού γραμματέαςτου Τρότσκι για την εκπλήρωση της αποστολής του.

Ο Ιωσήφ Στάλιν είχε εξορίσει τον Τρότσκι από τη Ρωσία το 1929, λόγω της ανηλεής κριτικής του για το δικτατορικό καθεστός, τη διαφθορά της κομματικής νομεκλατούρας και την προδοσία της μαρξιστικής ιδεολογίας.
Για σχεδόν μια δεκαετία, ο Τρότσκι ήταν καταδικασμένος να περιπλανιέται από την χώρα σε χώρα - την Τουρκία, τη Γαλλία, τη Νορβηγία και - υπό συνεχή πίεση από τα κατά τόποσταλινικά στοιχεία. Ωστόσο, συνέχισε το έργο του, μιλώντας με επιστολές, δοκίμια και βιβλία, με το Ημερολόγιο του στην εξορία και το μνημειώδες τρίτομο έργο του "Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης".

Τέλος, το 1936 ο Τρότσκι απόκτησε πολιτικό άσυλο στο Μεξικό και εγκαταστάθηκαν στη πόλη Coyoacán, στα περίχωρα της Πόλης του Μεξικού.

Εκείνη την εποχή, το Μεξικό είχε ένα ισχυρό κομμουνιστικό κόμμα, που διασπάστηκε όμως σε δύο πτέρυγες (τη σταλινική και αντισταλινική ομάδες).

Στο σημείο αυτό, της έντονης πολιτικής δράσης και συνεχούς περιπλάνησης, ο Λέων Τρ. και η σύζυγός του, εδώ και πολλά χρόνια, Ναταλία Sedova, απόκτησαν το πρώτο πραγματικό σπίτι τους, από τότε που εγκατέλειψαν τη Σοβιετική Ένωση.

Το σπίτι στο οποίο πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους μαζί στο Μεξικό, εξακολουθεί να υπάρχει σ' έναν ήσυχο, δεντρόφυτο δρόμο, λίγα τετράγωνα από την κεντρική πλατεία Coyoacán και είναι τώρα ένα Μουσείο που συντηρείται από μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που βοηθά και άλλους πολιτικούς διαφωνούντες που ζητούν άσυλο στο Μεξικό. Πίσω από ψηλούς πέτρινους τοίχους και παντζούρια από χάλυβα, μια ενδιαφέρουσα πτυχή της πολιτικής ιστορίας 20ου αιώνα έχει διατηρηθεί...

Το κομψό Coyoacán προσελκούσε πάντα την καλλιτεχνική και πνευματική ελίτ του Μεξικού. Στη δεκαετία του 1930, ήταν μια επαρχιακή πόλη που περιβάλλεται από μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις και Adobe καλύβες. Έκτοτε, το Coyoacán έχει καταβροχθιστεί απότην εκτεταμένή Πόλη του Μεξικού, αλλά οι χαριτωμένες πλατείες, οι αποικιακές εκκλησίες και τα ήσυχα πλακόστρωτα δρομάκια παραμένουν.

Το κτήριο του Μουσείου, φέρει μέχρι και σήμερα απτά τα σημάδια της πολιτικής βίας, από μιά προγενέστερη απόπειρα δολοφονίας κατά του Λ. Τρότσκι. Ο μεξικάνος ζωγράφος David Alfaro Siqueiros και η συμμορία του από σταλινικούς πράκτορες, μεταμφιεσμένοι σε αστυνομικούς, εξουδετέρωσαν με πολυβόλα τους φύλακες στην εξωτερική αυλή του σπιτιού, στη συνέχεια προχώρησαν στο εσωτερικό και γάζωσαν τα δωμάτια με σφαίρες. Οι Τρότσκι με κάποιο τρόπο κατάφερε να βρει μια γωνιά στο υπνοδωμάτιό τους, κάπως ασφαλή από τη γραμμή του πυρός. Ο εγγονός τους, Seva, τραυματίστηκε στο μπαράζ, αλλά ως εκ θαύματος κανείς δεν σκοτώθηκε.

Αυτές τις μέρες, η ήσυχη αυλή ξεχειλίζει από τροπικά λουλούδια και φυτά, και των σπάνιων κάκτων της συλλογής του Τρότσκι, από τις εκδρομές του στη μεξικανική ύπαιθρο. Ένα πέτρινο μνημείο με χαραγμένο ένα "σφυρί και δρεπάνϊ", σηματοδοτεί το σημείο όπου οι στάχτες του Τρότσκι έχουν ενταφιαστεί. Μια κόκκινη σοβιετική σημαία, κρέμεται χαλαρά από ένα στύλο, πάνω από τον τάφο του.


Τα δικαστήρια καταδίκασαν τον Mercador για φόνο εκ προμελέτης και υπηρέτησε 20 χρόνια σε φυλακές του Μεξικού. Μετά την αποφυλάκισή του το 1960, φέρεται να διέφυγε στην Πράγα και στη συνέχεια στη Μόσχα, όπου τιμήθηκε με το παράσημοτου "Τάγματος του Λένιν". Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, τελικά πέθανε από καρκίνο στην Αβάνα.


πηγή: google.com

Λέων Τρότσκι: Για μια Διαρκή Επανάσταση


«Αν ο θάνατος με χτυπούσε τούτη τη στιγμή, θα μπορούσα να πω πως εργάστηκα σ' όλη μου τη ζωή για τις εκμεταλλευόμενες και αποικιοκρατούμενες μάζες και για τον αγώνα της απελευθέρωσής τους.
Για την ανάγκη να εξελιχθεί ο πολιτισμός και η τέχνη ελεύθερα.
Για μια τέχνη που επιτρέπει απεριόριστα την έκφραση στην ανάγκη του ανθρώπου για ανανέωση. Για την εξέλιξη της τεχνολογίας, που από τη στιγμή που θα καταλάβουμε πώς να χρησιμοποιούμε την ενέργεια του ατόμου, θα φωτίσει την ύπαρξή μας. Και πάντοτε στο μυαλό μου, κυρίαρχη σκέψη μου ήταν η παγκόσμια επανάσταση. Μόνον αυτή μπορεί να βάλει τέλος στην εκμετάλλευση, στη βία, στον πόλεμο»,
έγραφε ο Λέων Τρότσκι στα Φιλοσοφικά Τετράδια: 1933-1935 και με αυτά τα λόγια συνοψίζει τη ζωή του.


Σαν σήμερα, στις 21 Αυγούστου 1940, ο Λέων Τρότσκι, που παραμένει ζωντανό σύμβολο, θεωρητικός θεμελιωτής και εμπνευστής της διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης και της διαρκούς επανάστασης, δολοφονείται από
το τσεκούρι του Ραμόν Μερκάντερ.

Γεννήθηκε στις 26 Οκτωβρίου του 1879. Στα 18 του χρόνια ο Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρόνσταϊν υπήρξε ιδρυτικό μέλος της παράνομης εργατικής οργάνωσης Εργατική Ένωση Νότιων Ρώσων, όπου με το ψευδώνυμο Λβοφ έγραφε και μοίραζε επαναστατικές μπροσούρες και προκηρύξεις σε εργάτες και φοιτητές του Νικολάγιεφ.

Στα 21 του χρόνια είχε ήδη περάσει δύο χρόνια φυλακή και είχε σταλεί εξορία στη Σιβηρία για την επαναστατική του δράση. Στα 23 είχε δραπετεύσει από τη Σιβηρία με πλαστό διαβατήριο με κατεύθυνση το Λονδίνο, όπου μαζί με το Βλαντιμίρ Λένιν, το Γκεόρκι Πλεχάνωφ και το Τζούλιους Μαρτώφ θα γινόταν από τους βασικούς συντάκτες της εφημερίδας Ίσκρα.

Από εκεί και πέρα η ιστορία και το διεθνές εργατικό κίνημα –και η φιλοσοφία, η τέχνη, η λογοτεχνία-- τον γνωρίζουν ως Λέων Τρότσκι, το όνομα ενός από τους φύλακές του, το οποίο ο ίδιος είχε διαλέξει τυχαία για το διαβατήριό του.

Ο Λέων Τρότσκι, ήδη από τα χρόνια στο Λονδίνο και στην Ίσκρα όρθωσε το πολιτικό και φιλοσοφικό του ανάστημα και διατύπωσε ανεξάρτητο -και ταυτόχρονα συλλογικά διαμορωμένο- πολιτικό λόγο. Συνεργάστηκε αλλά και βρέθηκε αντιμέτωπος με το Λένιν και τους Μπολσεβίκους του, τάχθηκε με αλλά και αντέδρασε στους Μενσεβίκους και άρχισε να αναπτύσσει τη θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης ως μιας παγκόσμιας διαρκούς κατάστασης ενάντια στον παγκόσμιο καπιταλισμό, την οποία και θα εξέλσσε στη συνέχεια με τον Αλεξάντερ Πάρβους.

Αμέσως μετά την Επανάσταση διορίστηκε από το Λένιν υπουργός Εξωτερικών, ενώ στα χρόνια της Αντεπανάστασης, ίδρυσε τον Κόκκινο Στρατό και επιτέλεσε Κομισσάριος Πολέμου. Διατέλεσε δύο φορές εκλεγμένος πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης, το 1905 και το 1917. Μαζί με το Λένιν, επεξεργάστηκε Μαρξιστικά μια ιδεολογική βάση για την εξήγηση της ηττημένης επανάστασης του 1905 και για την προετοιμασία της νικηφόρας επανάστασης του 1917.

Μετά το θάνατο του Λένιν το 1924, ο Τρότσκι συνέχισε να υπερασπίζεται τις επαναστατικές, δημοκρατικές και διεθνιστικές ιδέες της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ήδη από το 1923 ξεκίνησε να οργανώνει τον αγώνα στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης μέσα από την Αριστερή Αντιπολίτευση, προσπαθώντας να αναζωπυρώσει τον Μαρξισμό και να απομακρύνει το Κόμμα από τον γραφειοκρατικό εκφυλισμό. Ταυτόχρονα ανέπτυξε και θεωρητικά τις θέσεις του για τα προβλήματα του διεθνούς εργατικού κινήματος στα έργα του «Η Προδομένη Επανάσταση» και «Στην Υπεράσπιση του Μαρξισμού».

Το 1927 με την απαγόρευση της Αριστερής Αντιπολίτευσης, ο Τρότσκι διαγράφτηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα και δύο χρόνια μετά εξορίστηκε από την Ρωσία, για να φτάσει τελικά –μετά από μια περιπλάνηση στην Τουρκία, τη Γαλλία και τη Νορβηγία-- το 1936 στο Μεξικό.

Τα δέκα τελευταία αυτά χρόνια της ζωής του (1930-1940), τα οποία και θεωρούνται το απόγειο της επαναστατικής του δράσης, ο Τρότσκι τα αφιέρωσε στο να καταγγείλει διεθνώς τα εγκλήματα του Σταλινισμού και την προδοσία της Οκτωβριανής Επανάστασης με την επικράτηση του γραφειοκρατικού Βοναπατρισμού και στο να διατηρήσει ζωντανό το διεθνές εργατικό κίνημα μέσω της έκκλησής του για σύσταση μιας Δ' Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Με την υπεράσπιση των πρωτεργατών της επανάστασης οι οποίοι βρέθηκαν κατηγορούμενοι στις Δίκες της Μόσχας (1936-38), με την οργάνωση μιας αντι-Δίκης με ανεξάρτητη επιτροπή για την ανάδειξη της αθωότητάς του στα μάτια του κόσμου, ο Τρότσκι πέτυχε να επαναστατήσει για άλλη μια φορά απέναντι στο δεσποτισμό και την αυταρχία, και να πλήξει το σταλινισμό. Εν τέλει το ιδρυτικό συνέδριο της Δ' Διεθνούς πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία, μόλις δύο χρόνια πριν από το θάνατό του.


Σχετικά Άρθρα:

Ο Τρότσκι εξορίζεται από τον Στάλιν στην Άλμα-Άτα
Λέων Τολστόι, αφέντης και δούλος
Το τέλος της «Άνοιξης της Πράγας»
Ένας αντισυμβατικός «μπαγάσας»
Γκάρβεϊ Μάρκους: ο ήρωας της Τζαμάικα


πηγή: protagon.gr