Η ΛΟΓΙΚΗ ΜΙΑΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ...

--

"Η λογική της εξέγερσης"

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Οι νέοι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι η επανάσταση του 1821 μάλλον κακά έφερε παρά καλά για τη
χώρα. Διότι -λένε- πριν από τον ξεσηκωμό οι κοτζαμπάσηδες και το πατριαρχείο είχαν κατορθώσει
να απολαμβάνουν μια οιονεί αυτονομία, οι έμποροι είχαν επικρατήσει και άρα ήταν θέμα χρόνου το
ελληνικό στοιχείο να κυριαρχήσει μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία.

Είναι γεγονός ότι αν έλειπαν οι Φιλικοί (πολλά απαξιωτικά έχουν γραφεί -άστοχα- γι' αυτούς)
τίποτε δεν θα γινόταν, παρά το ότι, του ξεσηκωμού είχαν προηγηθεί πολλές εξεγέρσεις, που βέβαια
πνίγηκαν στο αίμα. Το '21 όντως διχάζει τη διανόηση. Υπήρχε ελληνική συνείδηση; Υπήρχε
ελληνικό έθνος; Πόσοι Ελληνες ήσαν οι κοτζαμπάσηδες και ο κλήρος;

Οι απόψεις διίστανται. Ορισμένοι φρονούν ότι με τον τρόπο τους (το χρήμα) βοήθησαν, άλλοι τους
καταδικάζουν συλλήβδην. Εντούτοις, με βάση τους ιστορικούς της εποχής, όλοι βοήθησαν, εξάλλου
απ' αυτούς ξεκίνησε, στη μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας. Ολοι οι μετασχόντες εκπροσωπούσαν
την ντόπια πολιτική, οικονομική και θρησκευτική εξουσία και είχαν δίκιο ν' αμφισβητούν όσα τους
έλεγε ο Παπαφλέσσας. Πού θα βρεθούν τα χρήματα; Πού ο στρατός; Πού ο στόλος; Ποιος θα ήταν
ο αρχηγός που θα ενέπνεε τον κόσμο και θα τόνωνε το φρόνημά του;

Τι να απαντούσε ο Γρηγόρης Δικαίος; Οτι όλα ήσαν φούμαρα; Αρκέστηκε στις φαντασιώσεις, στις
υποσχέσεις και σε μεγαληγορίες, για δήθεν βοήθεια από τη Ρωσία. Αλλά και οι Φιλικοί είχαν κακή φήμη
για άσωτο βίο, ματαιοδοξία και μεγαλόπνοες ανοησίες, όπως και ο Παπαφλέσσας δεχόταν κατηγορίες ότι
ήταν πορνόβιος, ασύδοτος, αλαζών.

Τι ήταν λοιπόν αυτό που τελικά έπεισε τους Ελληνες αστούς να ξεσηκωθούν, όσο και αν ήσαν
ευνοημένοι από το οθωμανικό καθεστώς; Σ' αυτό αδυνατούν να απαντήσουν οι νέοι ιστορικοί και
οι οπαδοί του ορθολογισμού και απ' αυτήν ακόμη την Αριστερά.

Πεπεισμένο,ι οι τελευταίοι, από την πεποίθηση του Μαρξ, ότι είναι καλύτερα για ένα μικρό έθνος να
εντάσσεται σε ένα μεγάλο, βλέπουν «στραβά» τον ξεσηκωμό, τους εμφυλίους του, τη βίαιη αποκοπή
από την οθωμανική αυτοκρατορία. Πώς να κατανοήσουν το ακατανόητο; Ισως έχουν δίκιο. Ελα όμως
που δεν μπορούν να το υποστηρίξουν. Και αυτό γιατί βδελύσσονται τα σπλάχνα, τον θυμό, την άλογη εξέγερση, το πάθος για ελευθερία (το όποιο τέλος πάντων πάθος), το μίσος για την ξένη γλώσσα.
Πάντα έτσι ήταν. Και σήμερα τα ίδια πρεσβεύουν απέναντι στην πλανητική, όπως την αποκαλούν, δύναμη
των ΗΠΑ.

Αλλά αυτό είναι που χαρακτηρίζει τους Ελληνες, τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα και εντεύθεν.
Ζουν διά της αντιστάσεως, όπως περίφημα έχει γράψει ο μεγάλος αριστερός ιστορικός Σβορώνος.

Ψιλά γράμματα για τους φωστήρες οπαδούς ενός γενικού και αόριστου Διαφωτισμού. Ουδέποτε θα
παραδεχτούν ότι, εκτός από τη λογική, υπάρχουν κι άλλες δυνάμεις στο ανθρώπινο σώμα που
επιβάλλονται κόντρα στην όποια λογική της υποταγής και της αναμονής. Η δύναμη ενός
Καραϊσκάκη λ.χ., ενός Ανδρούτσου, ενός Κολοκοτρώνη, που μπορεί να ξεκίνησαν σαν κλέφτες (ή
και κατσαπλιάδες) βρέθηκαν όμως κάποια στιγμή, στην κορύφωση του ξεσηκωμού, να κουβαλάνε
επάνω τους ολόκληρη την Ελλάδα, το εθνικό φρόνημα, και ας μην είχαν ιδέα τι σημαίνει εθνικό
φρόνημα. Το συνειδητοποίησαν όμως μέσα στον αγώνα.

Πώς αλλιώς; Αμα δεν μπεις στον χορό, πώς θα χορέψεις; Οι διανοούμενοι είναι για τις καρέκλες τους
μόνο. Στα δύσκολα σφυρίζουν αδιάφορα ή τρέχουν στους προθαλάμους της εξουσίας. Ουδέποτε θα παραδεχτούν ότι όλα τα μεγάλα κατορθώματα ξεπηδάνε από τη λαϊκότητα, από το μεγαλείο της ψυχής
των απλών ανθρώπων.



stamg@enet.gr