Νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση

Νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση

Η νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση που, όπως πολύ σωστά έχουν επισημάνει τόσο η Νάομι Κλάιν όσο και ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ, άρχισε όταν οι ερπύστριες στο Σαντιάγκο έδωσαν τέλος στο πείραμα της χιλιάνικης Λαϊκής Ενότητας, διέλυσε όλα τα παραπάνω. Ο συσχετισμός δύναμης, που υποβάσταζε τον μεταπολεμικό ταξικό συμβιβασμό, ανατράπηκε συντριπτικά υπέρ του κεφαλαίου.

Οι κοινές αναφορές στις αξίες του αντιφασιστικού αγώνα, θεμελιακής σημασίας για τη δημιουργία και την νομιμοποίηση του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους, εξαερώθηκαν. Τις διαδέχθηκε ένα μείγμα ξαναζεσταμένου ψυχροπολεμικού αντικομμουνισμού, υπό το μανδύα του «αντιολοκληρωτισμού» και αποθέωσης των αξιών της αγοράς, του κέρδους και του «ελεύθερου ανταγωνισμού». Τον αστικό κόσμο και την ευρωπαϊκή τάξη δεν τον εκπροσωπούν πλέον οι Ντε Γκολ, ΜακΜίλαν ή ο Ζαν Μονέ αλλά οι Μέρκελ, Ντάισελμπλουμ και Ντράγκι.

Η μνημονιακή Ελλάδα δεν αποτελεί παρά μια παροξυστική μορφή αυτής της νεοφιλελεύθερης αντεπανάστασης. Τα πρόσωπα που την ενσαρκώνουν, εντός και εκτός της χώρας είναι φορείς μιας στυγνής λεηλασίας, που είναι ταυτόχρονα βίαιη και χυδαία, στον αντίποδα του οποιουδήποτε συμβιβασμού. Σ’ αυτές τις συνθήκες, μόνο η δράση των καταπιεζόμενων και των δυνάμεων που την εκφράζουν μπορούν να αποτελέσουν εστία πολιτικής, κοινωνικής και ηθικής αναγέννησης. Αυτό προϋποθέτει την αποφασιστική ανασυγκρότηση αυτού που ο Γκράμσι, αναφερόμενος στον όρο του Γάλλου μαρξιστή Ζορζ Σορέλ, ονόμαζε το «πνεύμα σχάσης» (spirito di scissione) των υποτελών τάξεων, την ικανότητά τους να διαρρηγνύουν την ιδεολογική και αξιακή ηγεμονία των κυρίαρχων, να αποκαλύπτουν τον λανθάνοντα ανταγωνισμό των κοινωνικών σχέσεων και να προβάλουν τη δική τους κοσμοαντίληψη και ηθική.

Η ρήξη σήμερα, εδώ και τώρα, είναι «έντιμη» ακριβώς επειδή είναι φορέας αξιακής τομής, άρνηση που αποτελεί προϋπόθεση και προπομπό του καινούργιου, ανατροπή και δημιουργία, ενότητα της πολιτικής και της ηθικής στον αγώνα για τη λαϊκή χειραφέτηση και την κοινή ελευθερία.


Στάθης Κουβελάκης Kαθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ

Δρόμος της Αριστεράς